Een jaartje ouder worden, wat doet dat met je slaap?

Moeilijk kunnen inslapen, vaak wakker worden ’s nachts of veel te vroeg ontwaken. Vroeger had je er nooit last van, maar plots steken deze problemen de kop op. Herkenbaar? Je bent zeker niet de enige. Bijna de helft van alle 50- en 65-plussers worstelt met slaapproblemen. Waarom gaat slapen steeds moeizamer met de leeftijd en wat kun je ertegen beginnen?

Oorzaak: verandering in het slaappatroon bij ouderen

‘Oudere mensen hebben minder slaap nodig’ klinkt het vaak, maar dat is slechts een fabeltje. Wat er wel gebeurt bij het ouder worden, is het optreden van veranderingen in het slaappatroon. Een oudere persoon heeft dus net als de gemiddelde volwassene een slaapbehoefte van 7 à 8 uur per nacht. Dat je slaappatroon niet meer hetzelfde is, komt onder andere doordat je lichaam minder melatonine aanmaakt, het zogenaamde slaaphormoon.

Gevolgen

Elke nacht vinden er meerdere slaapcycli plaats. Zo’n cyclus bestaat uit verschillende slaapstadia: lichte slaap, diepe slaap en REM-slaap of droomslaap. Die verschillende fasen wisselen elkaar voortdurend af. Naarmate we ouder worden, neemt de hoeveelheid diepe slaap en REM-slaap af. Uiteindelijk verdwijnt de diepe slaap zelfs volledig, waardoor je dus telkens lichter gaat slapen. Ook je slaap- en waakritme lijkt minder flexibel te zijn dan vroeger. Concreet vertaalt zich dat in de volgende slaapkwalen:

• Meer tijd nodig hebben om in te slapen
• De slaap wordt vaker onderbroken
• Sneller ontwaken door bijvoorbeeld licht, geluiden of aanrakingen
• ’s Avonds vroeger naar bed gaan en veel vroeger ontwaken
• Overdag dutjes doen

Geen nood tot paniek, want het lichter slapen met de bijhorende kwalen door een ander slaappatroon is heel normaal. Je hebt dus helemaal geen slaapstoornis. Dat je anders slaapt, vergroot wel de kans dat je een slaapprobleem ontwikkelt.

Slaapstoornis

Iedereen van ons slaapt wel eens een nachtje slecht. Het is onschuldig, zolang het maar sporadisch gebeurt. Slaap je gedurende 2 maanden of langer meermaals per week slecht? En ben je overdag niet uitgerust? Dan heb je te kampen met een slaapstoornis. Praat er in dat geval zeker over met je huisarts, want de mogelijke gevolgen van chronisch slaaptekort zijn niet te verwaarlozen:

• Constante vermoeidheid
• Moeite om zich te concentreren
• Zich somber voelen
• Prikkelbaar zijn
• Verminderde weerstand

De ene slaapstoornis is de andere niet. Er bestaan er heel wat. Enkele die vaker voorkomen op latere leeftijd zijn:

Slapeloosheid

Je hebt moeite om in slaap te vallen en ligt rusteloos te woelen in bed. Eens je slaapt, slaap je zelden de hele nacht door en ’s morgens ben je al wakker ruim voor je wekker afgaat. Dat alles resulteert in een niet uitgerust gevoel en minder goed functioneren.

Slaapapneu

Terwijl je slaapt, stopt je ademhaling voor minimum 10 seconden. Je schrikt wakker of slaapt gewoon verder. Slaapapneu gaat gepaard met hevig snurken en je overdag moe en slaperig voelen.

Rusteloze benensyndroom

Wanneer je in bed ligt, heb je last van stuiptrekkingen, pijn, tintelingen of kriebels in je benen en dat verhindert je van in of door te slapen. Daardoor ben je de dag erna vermoeid.

Oplossing

Een goede nachtrust is essentieel om goed te functioneren, want tijdens je slaap recupeert je lichaam zowel op fysiek als geestelijk vlak. Ga dus zeker op zoek naar een oplossing voor je verstoorde slaap.

Pak de oorzaak aan

Het allerbelangrijkste om je gebrek aan goeie nachtrust te verhelpen, is om de kern van het probleem aan te pakken. Als je de oorzaak niet grondig onderzoekt, is er kans dat je snel opnieuw slaaphinder ondervindt. De mogelijke aanleidingen van een slaapprobleem zijn heel uiteenlopend.

Medische klachten zoals pijn en maagproblemen kunnen ervoor zorgen dat je moeite hebt met goed slapen. Het gevolg? Je slaapritme raakt in de war. Raadpleeg een arts en bespreek hoe je de negatieve impact op je slaap kunt beperken.

Ook bepaalde medicijnen zijn nadelig voor een gezond slaapritme. Lees altijd de bijsluiter van de medicatie die je moet innemen en kijk of slecht slapen een nevenwerking kan zijn. Heb je een vermoeden dat je nachtrust wordt verstoord door je medicatie? Neem dan contact op met je arts en vraag naar mogelijke alternatieven.

Innerlijke rust is essentieel voor goed slapen. Mentale stress ligt dan ook vaak aan de basis van slaapstoornissen. Maak je je bijvoorbeeld constant zorgen over een medische klacht? Lig je alleen maar te piekeren in bed? Worstel je met een depressie? Of heb je diep verdriet voor een overleden geliefde? Mentale onrust kan je nachtrust behoorlijk boycotten. Probeer erover te praten met familie, vrienden of ga langs bij een psycholoog.

Tot slot heeft ook je levensstijl invloed op je slaap. Roken, te weinig activiteit, onvoldoende daglicht, je voedingspatroon, alcoholgebruik … beïnvloeden hoe je slaapt. De positieve kant aan dit verhaal? Je kunt daar zelf verandering in brengen door andere gewoonten te integreren in je dagelijkse leven. Stoppen met roken en dagelijks bewegen – een wandelingetje in je buurt bijvoorbeeld – is al een grote stap in de goeie richting. Begeef je genoeg buitenshuis en geniet van het zonnetje, want ook een gebrek aan daglicht verhindert een goede nachtrust. Ontspannen onder de wol kruipen is belangrijk, maar vermijd ook zeker zware maaltijden en/of alcohol voor het slapengaan.

Let op met slaapmiddelen

Medicatie om beter te slapen zoals bijvoorbeeld benzodiazepines lijken misschien een snelle en makkelijke oplossing, maar die kun je toch beter vermijden. Ze laten je sneller inslapen en makkelijker doorslapen, maar zijn slechts effectief voor een korte periode door de gewenning. Bovendien raak je er snel verslaafd aan. Voor ouderen zijn er nog extra risico’s aan verbonden. Zulke medicijnen hebben namelijk een spierverslappend effect, ook nog wanneer je ’s morgens opstaat. Zo kun je sneller ten val komen en fracturen oplopen. Soms gaat het zelfs gepaard met ademhalings- en slikproblemen. Best twee keer nadenken dus voor je een beroep doet op slaappillen.

Gezonde slaapomgeving

Een laatste, maar zeker niet minder belangrijk punt: je slaapomgeving. Het lijkt misschien vanzelfsprekend, maar ook je slaapkamer kan een goede nachtrust in de weg staan. Zorg ervoor dat de temperatuur ’s nachts goed zit en dat het donker genoeg is in de ruimte. Je slaapcomfort hangt natuurlijk ook af van een goed bed met een degelijke matras en hoofdkussen. Zelfs het materiaal van je slaaptextiel kan bijdragen tot beter slapen.

Wil je graag werk maken van jouw perfecte slaapomgeving? Kom voor persoonlijk slaapadvies langs in de Sleeplife®-winkel bij jou in de buurt. We begeleiden en adviseren je graag en gaan samen op zoek naar jouw ideale slaapoplossing, of je nu jong of een jaartje ouder bent.